2023_GEM_00131 - Samenwerking Leerstoel Polarisering, Radicalisering en Samenleving - Universiteit Gent - Goedkeuring

In 2022 werd in de masterproef naar de etnische concentratie, segregatie en parallelle gemeenschappen in Heusden-Zolder, Beringen en Houthalen-Helchteren (Karadzhov, 2022) beschreven wat de perceptie is van leden van het lokaal bestuur van de bevraagde gemeenten. Hieruit bleek dat lokaal bestuur Beringen het samenleven in diversiteit percipieert als het werken in een parallelle gemeenschap waarbij beide gemeenschappen sterk georganiseerd zijn en grotendeels gesegregeerd samenleven. Door de lokale besturen wordt aangegeven dat er nood is aan handvaten om hiermee aan de slag te gaan. Met deze noodzaak in gedachten, werd de aanvraag tot het project Plan Samenleven ingediend. Hier werd prioriteit gegeven aan het ontwikkelen en uitrollen van een lokaal actieplan polarisatie. 

Bij het opstellen van het plan van aanpak kwamen we tot volgende onderzoeksvragen:

1. Welke acties werden reeds ondernomen?
2. Indien we het fenomeen van de reeds gevestigde parallelle gemeenschap verder laten evolueren, wat kunnen mogelijke gevolgen (positief – neutraal – negatief) zijn?
3. Wat zijn cruciale kantelmomenten om in te spelen op integratie en/of om segregatie tegen te gaan?
4. Welke concrete handvaten bestaan er om om te gaan met deze vorm van segregatie?
5. Welke concrete handvaten bestaan er om te werken aan integratie?

Vanuit deze onderzoeksvragen werd voorgesteld om te starten met een kwalitatief omgevingsonderzoek (Quickscan). Vanuit dit onderzoek krijgen we meer zicht op de perceptie van de burger over het leven (en opgroeien) in diversiteit. Hiervoor worden sleutelfiguren vanuit de gemeenschappen en adviesraden stadsbreed bevraagd. 

We kunnen voor dit kwalitatief onderzoek terugvallen op de ondersteuning van UGent, de leerstoel Polarisering, Radicalisering en Samenleving. Hieronder een beschrijving van deze leerstoel:

    Vanuit de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de UGent is op 1 november 2022 de leerstoel Polarisering, Radicalisering en Samenleving van start gegaan. Via die leerstoel onderzoekt Universiteit Gent verschillende vormen van radicalisering (rechts, links of religieus extremisme en het extremisme naar aanleiding van de coronacrisis). De leerstoel is een uniek project, waarbij vanuit verschillende disciplines het probleem wordt belicht. Zo zijn Antoon Vrints, Bruno De Wever en Koen Aerts (Faculteit Geschiedenis), Johan Braeckman (Faculteit Moraalfilosofie), Sami Zemni (Centrum voor Conflict- en Ontwikkelingsstudies) en Johan Albrecht (Faculteit Economie) erbij betrokken.

Voor de steden zal UGent in het kader van de leerstoel een aantal adviestrajecten uitwerken. Het eerste adviestraject is het opzetten van een plan van aanpak polarisering.  

    De te nemen stappen zullen er als volgt uitzien:

1. Signalering van polarisering. In eerste instantie moet natuurlijk worden bepaald of het gesignaleerde probleem een voorbeeld is van polarisering. Daarvoor zal aan de hand van een checklist, onder begeleiding van de leerstoelhouder, worden bepaald of de voorgedragen casus een voorbeeld is van polarisering. Zo zal er bijvoorbeeld gekeken worden naar de betrokken personen bij de polarisering, de locatie, verschijningsvormen, mogelijke triggers etc.
2. Analyse van polarisering. In deze stap gaat UGent aan de hand van een uitgebreide checklist na met welke vorm van polarisering we te maken hebben. Ze gaan heel precies kijken welke verschijningsvormen de polarisatie kent, wie de aanjagers zijn, welke de mogelijke oorzaken zijn etc. Op basis daarvan komen we tot een gedetailleerde en fijnmazige analyse van het fenomeen.  
3. Oplossingsrichtingen: vervolgens wordt er nagegaan welke oplossingsrichtingen er vanuit de literatuur bekend zijn om een oplossing te bieden tegen de geconstateerde polarisering. De meest geschikte oplossingsrichting wordt toegepast op de casus en na een jaar wordt geëvalueerd welke resultaten deze aanpak heeft gehad. Deze kennis wordt meegenomen bij de volgende casus van polarisering en wordt gedeeld met de andere steden, zodat van elkaar kan worden geleerd. Op die manier hopen we een aanpak uit te rollen die op heel Vlaanderen toepasbaar is.

Het aanbod van Universiteit Gent is uniek in zijn soort en biedt het meest aansluitende antwoord dat we tot hiertoe op onze onderzoeksvragen hebben ontvangen. 

Vanuit dienst samenleven zijn we onderdeel van het netwerk LIVC-R van stad Beringen en zullen we ervaringen uit deze leerstoel en de data van het kwalitatief omgevingsonderzoek (quickscan) wederzijds terugkoppelen in het LIVC-R netwerk.