2023_GEM_00125 - Ruimtelijk-economische strategie poort West-Limburg: beslissingsnota Poort West-Limburg ENA (en bijlage eindrapport) . - Goedkeuring

De beslissingsnota geeft aan dat er een gedragen toekomstbeeld is voor de cluster Poort West-Limburg (ENA). De visie bevat de inhoudelijke krijtlijnen op vlak van ruimtelijke economie, veiligheid en open ruimte. Er is nood om de (economische) ontwikkeling verder te stroomlijnen en sterker te sturen vanuit de verschillende overheden. Dit rekening houdend met de problematiek van de externe veiligheid van de bestaande Seveso inrichtingen en de (on)mogelijkheden van de omgeving. 

Poort West-Limburg (ENA) wordt beschouwd als één chemische en energie cluster binnen het ENA en is daarmee één van de clusters die bij de planvorming voor de leidingstraat Antwerpen-Ruhrgebied zal worden verbonden. De partners beschouwen het gebied als één geheel wat een sterke positionering en samenwerking mogelijk maakt en kansen biedt aan de sterkten van het gebied.

De bestaande SEVESO bedrijvigheid wordt bestendigd. Bij nieuwe ontwikkelingen in de omgeving is men verplicht om de veiligheid rond bestaande Seveso-inrichtingen mee in rekening te brengen. De cluster kan uitgebreid worden met extra SEVESO bedrijvigheid. Echter alleen op voorwaarde dat de veiligheidsproblematiek van deze bijkomende SEVESO-activiteiten geen extra beperkingen op de ontwikkelingen van het hele gebied met zich meebrengen.

Er wordt een uitspraak gedaan over de verdere toekomst van het eerder - in het kader van het ENA  - gepland bedrijventerrein Tervant dat niet zal ontwikkeld worden. De open corridor(s) hebben een functionele invulling die verder nog zal verfijnd worden, bv.: gemeenschappelijke voorzieningen, waterberging, buffering, riolering, leidingstraat, (groen) parkeren, aangename openbare ruimte, …. 

In de nota wordt verder  opgenomen dat er voldoende basis is om de dialoog in de werkgroep Governance verder te zetten in een geïntegreerde begeleidingsgroep en een gezamenlijk - nog op te richten - uitgiftecomité voor de concrete ontwikkeling van de cluster - hetgeen een unicum is in Vlaanderen. Dit orgaan zal ook de vergunningverlening voor de verschillende leads laten voorbereiden en opmaken, zodat er met eenzelfde stem wordt beoordeeld over alle aanvragen. Ook zullen binnen dit orgaan alle aanvragen naar de meest optimale locatie begeleid worden en dit in overeenstemming met de resultaten uit de studies en tools omtrent externe veiligheid. Een voorstel van beslissingscriteria wordt uitgewerkt om de beoordeling van de leads eenduidig te krijgen. Het centrale orgaan zal ook de gronden in de markt zetten en de inzet van middelen of instrumenten coördineren. In dit centrale orgaan zetelen de drie gemeenten.  

De populatiebeperkingen vanuit de strategie dienen in rekening worden gebracht bij de vergunningverlening. Deze populatiebeperkingen verder verankeren als bijzondere voorwaarde bij de omgevingsvergunningen wordt vanuit Vlaanderen (Team Externe Veiligheid) niet algemeen als noodzakelijk aanzien. In uitzonderlijke gevallen kan dit wel als voorwaarde worden opgelegd.

De ruimtelijk economische strategie en de verschillende conclusies worden verankerd o.a. in een gewestelijk RUP voor Poort West-Limburg. Dit planningsproces zal worden gevoerd volgens de geïntegreerde procedure, waarbij de opmaak van een startnota een eerste stap zal zijn. Het GRUP bevat duidelijke voorschriften waaraan de omgevingsvergunningsaanvragen kunnen worden getoetst. Elementen die niet in een GRUP kunnen worden opgenomen zullen verankerd worden in een overeenkomst of ander instrument.

Begin dit jaar is het Team Externe Veiligheid gestart met de onderzoeksopdracht ‘Gebiedsgericht beoordelingskader’. ‘Deze studie, die op Vlaams niveau speelt, moet resulteren in een gebiedsgericht beoordelingskader bij ontwikkelingen in de buurt van Seveso inrichtingen, om duidelijkheid en voorspelbaarheid te bieden aan Seveso-inrichtingen en ontwikkelingen in de nabijheid van Seveso-inrichtingen omtrent de ontwikkelingsmogelijkheden (of de beperkingen hierop) die een verhoging van het veiligheidsrisico inhouden, en tegelijkertijd rekening te houden met de noodzaak om voldoende veiligheidsafstand te laten bestaan tussen beide. 

Het finale toekomstbeeld met de bijhorende krachtlijnen en principes voor de gewenste ontwikkeling van Poort West-Limburg (ENA) op planniveau worden door middel van de beslissingsnota bekrachtigd als raamwerk voor verdere realisatie van acties op het terrein in de komende jaren, de samenwerking en de organisatiestructuur. Verschillende meer concrete zaken zullen pas op het projectniveau worden uitgewerkt.

Naast de algemene beslispunten kan elk van de betrokken overheden aanvullen met specifieke beslispunten voor elk van de respectievelijke besturen. De verschillende beslissingen zullen na de formele besluitvorming door de betrokken overheden in een ‘gecompileerd document’ worden samengevoegd. 

Belangrijkste vervolgstappen zijn de opmaak van een GRUP Poort West-Limburg, de voortzetting van een gezamenlijk realisatietraject inclusief een comité dat met nieuwe vragen en met het aspect externe veiligheid kan omgaan en de opstart van het laatste deel van het onderzoekstraject: “PROCESBEGELEIDER POORT WEST-LIMBURG (ENA) – opzetten procesmanagement voor de concretisering van de ruimtelijke economische strategie en akkoorden externe veiligheid.” De bedoeling van deze opdracht is om de betrokken lokale besturen en actoren te ondersteunen en te begeleiden in de uitvoering van de ruimtelijk-economische strategie voor het ENA-terrein Poort West-Limburg. De procesbegeleider ondersteunt de opstart en werking van een gezamenlijk uitgiftebeleid en -comité Poort West-Limburg (ENA), behoudt het overzicht tussen de verschillende sporen (inhoudelijk en procedureel), zoekt naar hun onderlinge interactie, bewaakt de samenhang ervan, werkt oplossingsgericht en ontmijnt waar nodig. De focus van deze opdracht situeert zich hoofdzakelijk op elementen die niet in de reguliere werking van de overheden zitten. 

Volgende zeven punten worden ongewijzigd in ALLE respectievelijke beslissingen opgenomen, en elk bestuur:

1. bevestigt de naam Poort West-Limburg (ENA) als gebiedsnaam en basis voor de verdere ontwikkeling en communicatie;
2. erkent de resultaten van het gevoerde onderzoek met betrekking tot de verschillende thema’s, scenario’s en toekomstbeeld voor de Poort West-Limburg (ENA), gelegen in de gemeenten Beringen, Tessenderlo en Ham; 
3. aanvaardt het Toekomstbeeld voor de economische ontwikkeling van de Poort West-Limburg (ENA) en de conclusies uit het overleg als vetrekpunt voor verdere realisatie; 
4. aanvaardt dat de conclusies van de tool (m-Tech) en kaart kengetallen (zones met richtwaarden tewerkstelling) rond externe veiligheid richtinggevend zullen zijn bij de verdere ontwikkeling;
5. bevestigt de organisatie met een Projectgroep en een Interbestuurlijk Overleg als basis voor verdere samenwerking; 
6. draagt bij aan een gezamenlijk uitgiftebeleid, die wordt gebaseerd op een uitgifteplan dat vertrekt van het Toekomstbeeld zoals vermeld in punt 3 van de beslissingsnota en dat beslissingen objectiveert of, en desgevallend bepaalt waar en onder welke voorwaarden, een kandidaat-investeerder zich kan vestigen of kan uitbreiden in een deelzone van Poort West-Limburg; om het uitgifteplan te kunnen uitvoeren worden formele afspraken gemaakt tussen de besturen over de wijze waarop de beslissingen worden voorbereid en genomen (zoals bv. een gezamenlijk uitgiftecomité) en over de aan te wenden instrumenten en middelen om het toekomstbeeld te kunnen realiseren;
7. ondersteunt mee de volgende stap in het onderzoekstraject en de procesbegeleiding.

De stad Beringen kan net zoals de andere betrokken overheden eigen beslispunten toevoegen en de gemeenteraad:

1. benadrukt dat Poort West-Limburg één van de belangrijkste bedrijventerreinen is binnen het ENA voor de (West-)Limburgse economie;
2. vraagt om bij de opmaak van het gewestelijk RUP de nodige flexibiliteit toe te laten opdat het RUP ook als ruimtelijk kader standhoudt indien de Seveso- activiteiten wijzigen of verdwijnen. Hierbij wordt onderstreept dat Seveso-activiteiten mogelijk zijn, maar geen uitgangspunt mogen vormen voor toekomstige invullingen;
3. benadrukt dat de contouren van het plangebied zoals opgenomen in het eindrapport (bijlage) indicatief zijn en verder verfijnd dienen te worden in het vervolgtraject (bvb. Tervant bevat nog altijd een kleine intekening van de voormalige ENA Zoekzone Tervant terwijl deze zoekzone wel formeel als uitbreiding wordt afgevoerd);
4. maakt voorbehoud bij de aanvliegroute Open ruimte en Ecologie (thematische invalshoek) zoals opgenomen in het eindrapport (bijlage) specifiek voor de 'open corridor' ter hoogte van de recent vernieuwde zijtak Industrieweg. Recente ontwikkelingen in het gebied worden immers gekenmerkt door zeer grootschalige bedrijvigheid met een hoge bebouwingsdichtheid en verhardingsgraad.  De stad heeft ernstige twijfels bij de haalbaarheid van het realiseren van een 'open corridor' op deze locatie. Recent uitgevoerde investeringen alsook vergunde investeringsprojecten die nog uitgevoerd moeten worden, zijn immers volledig in tegenstelling met het toekomstige wensbeeld zoals opgenomen in het eindrapport. Stad Beringen stelt voor om de zone rond de Hoevenbeemdenvliet verder te onderzoeken als alternatieve zone;
5. vraagt financiële ondersteuning vanuit Vlaanderen voor het opzetten en uitvoeren van de noodzakelijke gebiedsregie. Het is nog zeer onduidelijk welke personeelsinzet nodig zal zijn voor de realisatie van de interbestuurlijke samenwerking en welke middelen hiervoor beschikbaar zijn;
6. vraagt om m.b.t. de vergunningverlening juridisch verder onderzoek te laten uitvoeren betreffende het verloop ervan bij een intergemeentelijke samenwerking alsook de mogelijkheden tot concrete samenwerking;
7. beslist om - indien noodzakelijk geacht volgens eigen afwegingen - de populatiebeperkingen WEL als bijzondere voorwaarde te verankeren bij de omgevingsvergunningen.  Zolang er geen ruimtelijk kader (in de vorm van een gewestelijk RUP of een ander instrument) is om de populatiebeperking te reguleren, wenst stad Beringen deze op te nemen in afgeleverde vergunningen in de omgeving. Hiervoor dient de huidige samenwerking met Team Externe Veiligheid omtrent de populatiematrix en nieuwe leads verdergezet te worden;
8. benadrukt dat het  onder controle houden van het groepsrisico een gedeelde verantwoordelijkheid is tussen de vergunningverlenende overheden én de betrokken seveso bedrijven. Blijvende engagementen van deze bedrijven zijn wenselijk.